Nieuw beleid, ontwikkelingen, ambities en heroverwegingen
In deze begroting voegen we onder programma 3 Fysieke leefomgeving toe aan lasten voor nieuw beleid, ontwikkelingen, ambities en heroverwegingen:
- voor 2024 € 2.772.000
- voor 2025 € 1.469.000
- voor 2026 € 695.000
- voor 2027 € 820.000
aan baten:
- voor 2024 € 726.000
- voor 2025 en verdere jaren € 426.000
Wij geven hierna een specificatie van de lasten en baten voor nieuw beleid, ontwikkelingen, ambities en heroverwegingen op niveau van taakveld.
Actualisatie van de activa (structureel voordeel van €11.677 voor 2024, €11.817 voor 2025, €31.964 voor 2026 en €16.204 voor 2027)
Het effect van de actualisatie van de activa voor dit programma bedraagt een structureel voordeel voor de jaren 2024 tot en met 2027. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar het onderdeel uiteenzetting van de financiële positie en toelichting, en dan specifiek naar de toelichting op de actualisatie van de activa (kapitaallasten).
Actualisatie urencalculaties en kostendekkendheid leges met effecten voor alle taakvelden die onder dit programma vallen. (Structureel nadeel € 110.348 in 2024, 2025 en 2026 en €255.948 in 2027)
Het effect voor dit programma van deze twee onderwerpen bedraagt € 110.348 nadelig voor 2024, 2025 en 2026 en € 255.948 voor 2027. Voor een overzicht van het totale effect over alle programma’s verwijzen wij naar het onderdeel uiteenzetting van de financiële begroting en dan specifiek de toelichting op het onderdeel nieuw beleid, ontwikkelingen, ambities en heroverwegingen van de financiële begroting.
Taakveld Beheer overige gebouwen en gronden (structureel nadeel € 25.500)
Verduurzaming voertuigen (structureel nadeel € 25.500)
In het kader van duurzaam en milieuvriendelijk vervoer investeren we in elektrische en/of hybride aangedreven gemeentelijke vervoersmiddelen. Het betreft hier de vervanging van de onderhoudsbus en het servicevoertuig van Gebouwenbeheer en de inzet van een nieuw voertuig voor civiel toezicht. In elk van deze drie gaan we uit van een leaseconstructie.
Taakveld Verkeer en vervoer (structureel effect, nadeel € 751.000 voor 2024 en € 27.700 voor 2025, voordeel van € 112.164 voor 2026 en € 103.113 voor 2027)
Vervanging afvalbakken (incidenteel nadeel € 9.350 voor 2025, € 18.615 voor 2026 en € 27.795 voor 2027)
De afvalbakken in onze gemeente zijn aan vervanging toe. 250 van de 277 afvalbakken vervangen we in drie jaar tijd. Een aantal bestaande bakken krijgt een nieuwe plek voor een optimalere spreiding. Daarmee is de gemeente grotendeels volgens de landelijke leidraad ingericht. Het landelijk gemiddelde van het aantal afvalbakken halen we echter nog niet. De vervanging van de afvalbakken betekent een investering van € 85.000,- per jaar in de jaren 2024, 2025 en 2026.
Verbetering bermbeheer (structureel nadeel € 30.000)
We nemen maatregelen om de biodiversiteit te versterken door ecologisch bermbeheer toe te passen op daarvoor geschikte locaties. De gewijzigde manier van bermbeheer en het afvoeren van het materiaal brengen extra kosten met zich mee.
Verhoging leges vergunning en bezwaarschriften (structureel voordeel € 77.000)
Onze gemeente rekent lage tarieven in onze legesverordening voor telecommunicatie (kabels en leidingen). De leges, met name voor meldingen, hebben een lage kostendekkendheid. We verhogen deze leges. Dit leidt tot een structureel voordeel van € 77.000. Daarnaast verwachten we tijdelijk extra legesinkomsten uit het project Dijkversterking.
De hogere legesinkomsten benutten we voor aanvullende capaciteit voor toezicht. Deze capaciteit is nodig om enerzijds het toezicht te versterken op werken, kabels en leidingen, verkeersmaatregelen, initiatieven en meldingen. Dit blijkt ook uit de dorpsgesprekken.
Anderzijds gaat het om het operationele toezicht op de werkzaamheden rond het project Dijkversterking. Zie hiervoor ook taakveld Ruimte en leefomgeving waar de kosten van de toezichtcapaciteit is opgenomen.
Spoorwegovergang Hoofdstraat Kesteren (incidenteel nadeel € 750.000 voor 2024)
In het coalitieakkoord is opgenomen dat u een goede verbinding wenst voor langzaam verkeer tussen Casterhoven en andere delen van het dorp Kesteren. Hiervoor is aanpassing nodig van de spoorwegovergang op de Hoofdstraat. Daarbij realiseren we gescheiden voorzieningen voor langzaam verkeer. De hier opgenomen investering is een grove inschatting gebaseerd op een extern globaal onderzoek.
Extra formatie voor klachtafhandeling Verkeer (structureel nadeel € 16.000)
Door uitbreiding van het lokale wegennet is uitbreiding van de formatie noodzakelijk. Er zijn verschillende oorzaken voor de extra werkzaamheden. Er zijn meer (digitale) meldingen, klachten en vragen over verkeer. Dit komt ook door de uitbreiding van het areaal.
Nieuw is dat op grond van Europese wetgeving alle wegbeheerders, dus ook de gemeente, verkeersdata beschikbaar moeten stellen voor het hele netwerk, het zogenoemde Real Time Traffic Information, RTTI. Dit moet in 2025 gereed zijn. Daarnaast moet er een slim, dekkend en betrouwbaar laadnetwerk komen voor elektrisch rijden dat gelijke tred houdt met de groei van het aantal elektrische voertuigen. De uitvoering van diverse projecten uit het Neder-Betuws Verkeer- en vervoerplan (NBVVP) kost meer tijd dan verwacht. De projecten vragen veel tijd door onder meer participatie. en energie. Ten slotte is voor een goed verkeersbeleid monitoring van verkeersdata van belang. Concreet gaat het om het inzichtelijk maken van de parkeerdruk en intensiteit in woonstraten en wijken.
Neder-Betuws Verkeer- en Vervoerplan (incidenteel voordeel € 149.000 voor 2026 en 2027)
Het Neder-Betuws Verkeer- en Vervoerplan (NBVVP) loopt eind 2025 af. Op dit moment staan er voor 2026 en 2027 bedragen in de begroting die gebaseerd zijn op het bedrag van 2025. Het nieuwe NBVVP leggen wij op een later moment ter vaststelling voor aan uw raad. Op dit moment zijn de bedragen voor 2026 en verdere jaren nog niet bekend. Dat is de reden waarom de bedragen die nu voor 2026 en 2027 staan, zijn teruggezet in de reserves. De resterende middelen blijven in de reserve NBVVP om ze terug te kunnen zetten vanaf 2026 bij vaststelling van het nieuwe NBVVP.
Bovenstaande geeft nu een voordeel van € 149.000 voor de jaren 2026 en 2027 dat evenwel gezien moet worden in combinatie met het terugdraaien van de onttrekking van de middelen uit de reserve NBVVP. Per saldo levert dit een budgettair neutraal effect op in deze begroting voor de jaren 2026 en 2027.
Frisse doorstart honden(poep)beleid (structureel nadeel € 30.000)
In de afgelopen jaren is het aantal honden in onze gemeente toegekomen. Door alleen in te zetten op het handhaven bij niet-opruimen van hondenpoep lossen we het hondenpoepprobleem niet op. We maken daarom in 2024 een frisse doorstart met de uitvoering van het honden(poep)beleid. We verbeteren de bestaande hondenvoorzieningen en voegen extra voorzieningen toe. Bijvoorbeeld meer afvalbakken op strategische plekken langs hondenuitlaatroutes. Op deze manier faciliteren we hondenbezitters zodat zij zich makkelijker aan de regels houden. De kosten betalen we uit de meeropbrengsten van de inkomsten uit de hondenbelasting. De meeropbrengst hondenbelasting ziet u terug bij Algemene dekkingsmiddelen, overhead, VPB en onvoorzien en dan specifiek onder taakveld belastingen overig.
Overige kleine verschillen binnen dit taakveld (structureel nadeel €2.000 voor 2024 en €19.350 voor 2025, 2026 en 2027)
Overige kleine verschillen behoeven geen toelichting.
Taakveld Openbaar vervoer (nadeel structureel € 90.000 voor 2024, € 80.000 voor 2025,
€ 70.000 voor 2026 en € 60.000 voor 2027)
Behoud Veerpont Opheusden - Wageningen (structureel nadeel € 90.000 voor 2024, € 80.000 voor 2025, € 70.000 voor 2026 en € 60.000 voor 2027)
Voor het behoud van goede en duurzame veerverbindingen is het noodzakelijk het wegvallen van de provinciale subsidie op te vangen en te zorgen voor een gezondere financiële exploitatie. Hiervoor is een structurele bijdrage van de gemeente nodig.
Taakveld Openbaar groen en (openlucht) recreatie (nadeel incidenteel € 110.000 voor 2027)
Baggeren volgens baggerplan (incidenteel nadeel € 110.000 voor 2027)
Deze lasten komen voort uit het baggerplan 2022-2031. Dit heeft u vastgesteld in de raadsvergadering van 10 november 2022. De lasten voor 2027 waren nog niet opgenomen in de kadernota.
Taakveld Afval (nadeel incidenteel € 26.250 voor 2024)
Compensatieregeling papierinzameling (incidenteel nadeel € 26.250 voor 2024)
We reserveren in 2024 geld voor een aanvulling op de afbouwregeling van Avri voor de verenigingen die nu nog papier inzamelen voor Avri. Met voorbehoud van de definitieve besluitvorming door het Algemeen Bestuur van Avri krijgen de verenigingen in 2024 75%, in 2025 50%, en in 2026 25% gecompenseerd van de originele jaarlijkse vergoeding. Vanaf 2027 stopt de afbouwregeling en ontvangen de verenigingen geen vergoeding meer.
Taakveld Milieubeheer (structureel effect, nadeel € 13.000 voor 2024, 2025 en 2026, voordeel € 28.600 voor 2027)
Senior regisseur aardgasvrije wijken (structureel effect, nadeel € 218.000 en voordeel € 309.000 voor 2024, structureel nadeel € 118.000 en voordeel € 209.000 vanaf 2025)
Gemeenten hebben de regie gekregen in het wijkgericht en planmatig verduurzamen en aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving. Hiervoor is onderzoek nodig. Voor het verder uitwerken van de visie en strategie is inzet van een senior regisseur noodzakelijk. De kosten kunnen we dekken uit rijksmiddelen. Daarmee is deze investering via de reserve duurzaamheid budgetneutraal. Ook komt er inzet van een adviseur communicatie en participatie; deze valt onder programma 7; de bekostiging is uit rijksmiddelen.
Formatie voor trekker circulariteit en klimaatadaptatie (structureel nadeel € 104.000 voor 2024, 2025 en 2026 en € 62.400 voor 2027)
Voor het uitvoeren van de Lokale Adaptatie Strategie (LAS) is extra capaciteit aangetrokken. De dekking daarvoor is in 2023 eenmalig ten laste gebracht van de reserve duurzaamheid. Dit kan echter niet structureel omdat de rijksmiddelen in die reserve vanaf 2024 zijn geoormerkt voor aardgasvrije wijken.
Taakveld Ruimte en leefomgeving (nadeel € 229.000 voor 2024, € 204.000 voor 2025 en 2026, € 100.000 voor 2027)
Welstandsnota (incidenteel nadeel € 25.000 voor 2024)
Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. De welstandsnota valt vanaf dat moment onder het overgangsrecht en maakt onderdeel uit van het tijdelijke omgevingsplan. Omdat de huidige welstandsnota uit 2011 dateert is het noodzakelijk deze te actualiseren en aan te passen aan de Omgevingswet. Vervolgens nemen we de welstandscriteria op in het permanente omgevingsplan; dit moet vóór 2030.
Coördinatie nieuw omgevingsplan (incidenteel nadeel € 104.000 voor 2024, 2025 en 2026)
De coördinatie van het Omgevingsplan moeten we nog structureel borgen. Met de invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024 komen veel extra werkzaamheden op de gemeente af waarin nog niet is voorzien. De werkzaamheden houden verband met de juridische coördinatie rondom het Omgevingsplan, het overhevelen van regels uit gemeentelijke verordeningen naar het Omgevingsplan, het aanpassen van juridische procedures en het 'toepasbaar' maken van de regels. Hiervoor is de inzet van een juridisch adviseur nodig vanwege de volle breedte van de regelgeving. Dus niet alleen de (andere) gemeentelijke regelgeving, maar ook regelgeving vanuit andere overheidsorganen.
Toezichthouder openbare ruimte (structureel nadeel € 77.000)
Door de groei van de gemeente, de energietransitie en de dijkversterking door het waterschap die nu in uitvoering gaat, is aanvullende capaciteit voor toezichtt noodzakelijk. Voor de dijkverzwaring zelf is het waterschap als initiatiefnemer verantwoordelijk voor goede invulling van het omgevingsmanagement. Het Waterschap betaalt een fors bedrag aan leges voor de benodigde omgevingsvergunningen en dergelijke. Dit zetten we in om de eerste jaren het extra toezicht te financieren. Deze tweede (full-time) toezichthouder openbare ruimte betalen we deels (structureel) vanuit een verhoging van de leges voor kabels en leidingen. (Gemeente Neder-Betuwe heeft, in vergelijking met alle andere gemeenten in Rivierenland, nu een bijzonder laag tarief in de legesverordening staan voor onder andere degeneratiekosten). Zie taakveld 2.1 voor de dekking door legesverhogingen.
IBOR-regisseur (structureel nadeel € 23.000)
Om de integrale werkwijze te verankeren in het DNA van de gemeente is sturing door een beheer- en projectregisseur IBOR noodzakelijk die beheeropgaven vanuit assetmanagement combineert met maatschappelijke en bestuurlijke opgaven. De beheer- en projectregisseur draagt bij aan het opstellen, monitoren en bijsturen van de integrale meerjarenprogrammering en de IBOR-projecten. Op basis van de programma’s geeft de beheer- en projectenregisseur opdrachten voor de realisatie van de beheer- en onderhoudstaken van de verschillende assets en (integrale) uitvoeringsprojecten en bewaakt de tijdige inbreng en opname van de beheeraspecten bij (her)inrichtingsinitiatieven. Het gaat om een structurele functie voor gemiddeld 8 uur per week (indicatief schaalniveau 11, inclusief werkgeverslasten).
Taakveld Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen)(structureel effect, nadeel 2024 €812.500 en 2025 €593.750, voordeel 2026 en 2027 € 10.000)
Aan- en verkoop (stateg.) gronden (structureel effect, nadeel 2024 €812.500 en 2025 €593.750, voordeel 2026 en 2027 € 10.000)
Naar aanleiding van de raadsvergadering van 28 september 2023 betreffende het besluit tot het wijzigen van het investeringskrediet grondaankopen randweg Opheusden en het besluit betreffende het centrumplan Ochten is er een nadeel voor 2024 en 2025 en een voordeel voor 2026 en 2027 opgenomen.